postavio Beli Andjeo Info
Kada letujemo u Grčkoj, sigurno se kupamo, sunčamo, uživamo i odmaramo na obalama Egejskog mora. Ali, da li znamo neke činjenice, zanimljivosti i legende vezane za ovo more?
- Egejsko more je zapravo deo Sredozemnog mora. Nalazi se između kontinentalnog dela Grčke (na severu i zapadu), Turske (na istoku) i najvećeg grčkog ostrva Krit (na jugu) Dardaneli, Mramorno more i Bosfor spajaju Egejsko more sa Crnim morem
- Egejsko more se smatra kolevkom dveju antičkih kultura – Mikenske i Grčke. Kasnije su ovim morem vladali Persijanci, Rimljani, Vizantinci, Đenovljani, Mlečani i Osmanlije
- Egejsko more je dobilo ime po Egeju, starogrčkom kralju Atine. Naime, prema antičkoj legendi, Egej je svake osme godine morao brodom da šalje po sedam devojaka i mladića na Krit kao danak kralju Minosu. Minos je u svojoj palati koja se sastojala od hiljadu soba međusobno povezanih u lavirint držao čudovište (pola čovek, pola bik) Minotaura. Minotaur je proždirao mlade Grke. Egejev sin Tezej, odlučio je da ode na Krit i ubije Minotaura. Dogovorio se sa ocem da ako pobedi, po povratku kući na brodu istakne belo jedro. U slučaju da pogine, na brodu će biti istaknuto crno jedro. Na Kritu, Minosova ćerka je pomogla Tezeju da prođe lavirint i ubije Minotaura. Tezej je krenuo nazad ka Atini zajedno sa Minosovom ćerkom, ali po prispeću na ostrvo Naksos, Dionis mu je oduzeo devojku. U velikoj tuzi za devojkom, Tezej je zaboravio na dogovor sa ocem i isplovio je sa razvijenim crnim jedrom. Kada je kralj Egej ugledao sa visoke litice da se izdaleka približava Tezejev brod sa crnim jedrom, u očaju se bacio u more. Od tada se ono zove Egejsko.
Prema legendi, litica na kojoj je kralj Egej očekivao svog sina je zapravo rt Sunio na kojoj se nalaze ostaci Posejdonovog hrama.
Arhaičan naziv za Egejsko more u srpskom, makedonskom i bugarskom jeziku je Belo more. Po legendi, mornari i trgovci koji su tokom srednjeg veka plovili ovim morem nazvali su ga tako zbog njegove mirnoće i jako dobrih uslova plovidbe, za razliku od tada opasnog i nemirnog Crnog mora. Dužina Egejskog mora je 612 km, širina 299 km a površina oko 215.000 metara kvadratnih. Najveća dubina Egejskog mora je istočno od Krita i iznosi 3543 m.
Egejsko more je hladnije od Jadranskog iako ima južniji položaj. Ovu činjenicu možemo objasniti priticanjem hladne vode iz Crnog mora koja Bosforom, Mramornim morem i moreuzom Dardaneli dospeva do Egejskog mora. U Grčkoj postoji oko 1400 ostrva od kojih su 227 naseljena. Samo 78 ostrva ima više od stotinu stanovnika. Naravno, najbrojnija su ostrva u Egejskom moru.
Ostrva u Egejskom moru se dele na sedam arhipelaga:
Trakijska ostrva: Tasos, Samotraki, Lemnos…
Istočnoegejska ostrva: Lezbos, Hios, Furni, Ikarija, Samos, Psara…
Severni Sporadi: Skiatos, Skopelos, Alonisos..
Kikladska ostrva
Saronska ostrva nalaze se u Saronskom zalivu koji deli Atiku i Peloponez. Ovoj ostrvskoj grupi pripadaju: Egina, Hidra, Poros, Salamina, Spetses, Agistri..
Dodekanezi
Krit
Kada pomislimo na grčka ostrva, prvo pomislimo na Kiklade. Kikladi su skup od oko 220 ostrva (33 naseljena) rasuta u Egejskom moru, istočno od Peloponeza. Ime su dobila po grčkoj reči „oko“ ili „okolo“. Zapravo, misli se na sva ostrva oko ostrva Delos koje je u antičko doba smatrano svetim ostrvom. Ova ostrva nazivaju još i „Bela ostrva“ zbog snežno belih, malih jednospratnih kuća bez krovova koje pod suncem deluju još spektakularnije. Kuće su poput grozdova nanizane na padinama iznad zaliva, obala i litica. Ovo je tipična arhitektura kikladskih naselja koje upotpunjuju uske, krivudave ulice i prolazi nastali u vreme gusarenja. Lokalno stanovništvo je u cilju zaštite od gusara napravilo specifične lavirinte kako bi zbunilo nepoželjne goste i napravilo zasede. U prošlosti, ova ostrva su predstavljala prirodni prelaz preko kojeg se Minojska civilizacija širila ka kopnenom delu Grčke. Mnoga ostrva su uništena katastrofalnom erupcijom ostrva Santorini 1600 godine p.n.e. Najpoznatija i najveća ostrva Kikladskog arhipelaga su: Naksos, Andros, Milos, Paros, Mikonos, Santorini, Siros, Tinos, Delos, Amorgos, Anafi…
Dodekanezi ili „dvanaest ostrva“ je grupa ostrva u Egejskom moru u blizini istočno-tursko-egejske obale. Ovo je arhipelag od 160 ostrva od kojih je oko 80% nenaseljeno. Velikih ostrva je 12 i to su: Rodos, Patmos, Kos, Karpatos, Simi, Nisiros, Kalimnos, Astipalea, Kasos, Leros, Tilos i Megisti
Na Rodosu živi više od 60% stanovništva Dodekaneza. Rodos nosi epitet „Sunčano ostrvo“ jer godišnje ima preko 3200 sunčanih sati. Za Rodos se govorilo da je „ogroman skulptorski studio“ jer je na ostrvu navodno bilo 3000 različitih sulptura, a među njima i najpoznatija Kolos sa Rodosa – kip sunčanog boga Heliosa izrađen u bronzi. Bio je visok 30-40 m i težak 70 tona. Raširenih nogu je stajao na dva velika kamena postolja iznad ulaza u luku, držeći upaljenu baklju u ispruženoj ruci. Zemljotres je pogodio Rodos i Kolos je nestao. Možda je ovo još jedna legenda u nizu, a možda i istina.
Grčko – turski spor koji je i dan danas prisutan je zapravo spor oko razgraničenja u Egejskom moru. Grčkoj pripada oko 43% teritorije Egejskog mora, Turskoj oko 7%, a oko 50 % je otvoreno more. Neslaganja između dve zemlje postoje i oko potrage i eksploatacije nafte u Egejskom moru
izvor: Live from Greece
){kind=link}